WP_Query Object ( [query] => Array ( [posts_per_page] => -1 [post_type] => post [order_by] => date [order] => desc [paged] => 1 ) [query_vars] => Array ( [posts_per_page] => -1 [post_type] => post [order_by] => date [order] => DESC [paged] => 1 [error] => [m] => [p] => 0 [post_parent] => [subpost] => [subpost_id] => [attachment] => [attachment_id] => 0 [name] => [pagename] => [page_id] => 0 [second] => [minute] => [hour] => [day] => 0 [monthnum] => 0 [year] => 0 [w] => 0 [category_name] => [tag] => [cat] => [tag_id] => [author] => [author_name] => [feed] => [tb] => [meta_key] => [meta_value] => [preview] => [s] => [sentence] => [title] => [fields] => [menu_order] => [embed] => [category__in] => Array ( ) [category__not_in] => Array ( ) [category__and] => Array ( ) [post__in] => Array ( ) [post__not_in] => Array ( ) [post_name__in] => Array ( ) [tag__in] => Array ( ) [tag__not_in] => Array ( ) [tag__and] => Array ( ) [tag_slug__in] => Array ( ) [tag_slug__and] => Array ( ) [post_parent__in] => Array ( ) [post_parent__not_in] => Array ( ) [author__in] => Array ( ) [author__not_in] => Array ( ) [search_columns] => Array ( ) [ignore_sticky_posts] => [suppress_filters] => [cache_results] => 1 [update_post_term_cache] => 1 [update_menu_item_cache] => [lazy_load_term_meta] => 1 [update_post_meta_cache] => 1 [nopaging] => 1 [comments_per_page] => 50 [no_found_rows] => ) [tax_query] => WP_Tax_Query Object ( [queries] => Array ( ) [relation] => AND [table_aliases:protected] => Array ( ) [queried_terms] => Array ( ) [primary_table] => mx8mr81l1j_posts [primary_id_column] => ID ) [meta_query] => WP_Meta_Query Object ( [queries] => Array ( ) [relation] => [meta_table] => [meta_id_column] => [primary_table] => [primary_id_column] => [table_aliases:protected] => Array ( ) [clauses:protected] => Array ( ) [has_or_relation:protected] => ) [date_query] => [request] => SELECT mx8mr81l1j_posts.* FROM mx8mr81l1j_posts WHERE 1=1 AND ((mx8mr81l1j_posts.post_type = 'post' AND (mx8mr81l1j_posts.post_status = 'publish' OR mx8mr81l1j_posts.post_status = 'acf-disabled'))) ORDER BY mx8mr81l1j_posts.post_date DESC [posts] => Array ( [0] => WP_Post Object ( [ID] => 7105 [post_author] => 1987 [post_date] => 2024-11-05 13:42:36 [post_date_gmt] => 2024-11-05 12:42:36 [post_content] => [post_title] => Krytyczne myślenie na lekcji języka niemieckiego [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => krytyczne-myslenie-na-lekcji-jezyka-niemieckiego [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-11-05 13:44:04 [post_modified_gmt] => 2024-11-05 12:44:04 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=7105 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [1] => WP_Post Object ( [ID] => 6033 [post_author] => 893 [post_date] => 2024-03-22 11:09:30 [post_date_gmt] => 2024-03-22 10:09:30 [post_content] =>

Czujesz rozdrażnienie i wyczerpanie, bo się nie wyspałaś/łeś? Może to spowodować, że w nieprzyjemny sposób odezwiesz się do swojego kolegi. Natomiast euforia i radość związane z tym, że otrzymałeś dobrą wiadomość, mogą spowodować, że udostępnisz ją dalej zanim dobrze się nad tym zastanowisz. Emocje, które odczuwamy mają na nas ogromny wpływ. Gdy są silne, mamy tendencję do działania bardziej impulsywnego. I to nie tylko w świecie realnym, np. w kontakcie z drugą osobą, ale także w internecie. Dlatego też emocje oddziaływują na naszą podatność na dezinformację.

Jak wynika z raportu z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców (Nastolatki 3.0), tylko 25 proc. uczniów obawia się dezinformacji w internecie. Dla porównania: obawę tę podziela aż 60 proc. ankietowanych rodziców. Jednocześnie tylko 37 proc. uczniów w wieku poniżej 15 lat wysoko ocenia swoje kompetencje w zakresie wyszukiwania i analizy informacji w internecie (ySKILLS, 2022).

Tym problemem postanowiliśmy zająć się w programie Fake kNOw more. Chcemy w nim, poprzez budowanie większej samoświadomości u młodych osób, pokazać im jak można z większym rozmysłem działać w internecie, ale także poza nim. Dlatego wspólnie ze Stowarzyszeniem Demagog stworzyliśmy publikację “Od emocji do odporności na dezinformację” zawierającą scenariusze zajęć oraz materiały wprowadzające dla edukatorów. Pokazują one różne mechanizmy psychologiczne uruchamiające się w nas podczas kontaktu z fałszywymi informacjami oraz wskazówki do chronienia się przed nimi. Punktem centralnym każdego scenariusza jest autorefleksja – przyglądanie się sobie i swoi.

Scenariusze “Od emocji do odporności na dezinformację”

Co znajdziesz  w naszej publikacji?

W materiałach zgłębiamy takie tematy jak:

➡️ emocje oraz sygnały dawane nam przez nie w kontekście dezinformacji, ➡️ sposoby myślenia, które uruchamiają się w nas w kontakcie z dezinformacją i tego, jak pomagają nam się przed nią chronić (tzw. myślenie wolne i szybkie), ➡️ błędy poznawcze i inne “pułapki myślenia”, które wpływają na to, jak patrzymy na świat, ➡️ dobrostan i uważność, pozwalające zachować dystans, a w konsekwencji dające lepszą odpowiedź na dezinformację, ➡️ nasze działania w mediach społecznościowych, czyli zarówno reagowanie na informacje, jak i tworzenie treści. ➡️ Publikacja zawiera również prezentacje i karty pracy do konkretnych scenariuszy, które dostępne są pod linkiem:

Materiały edukacyjne

Gra „Oktogram”

[post_title] => Emocje a dezinformacja - Fake kNOw more [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => fkm [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-09-16 12:04:20 [post_modified_gmt] => 2024-09-16 10:04:20 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=6033 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [2] => WP_Post Object ( [ID] => 5627 [post_author] => 893 [post_date] => 2024-01-24 09:20:38 [post_date_gmt] => 2024-01-24 08:20:38 [post_content] => [post_title] => Czym jest deepfake? [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => czym-jest-deepfake [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-01-24 09:23:45 [post_modified_gmt] => 2024-01-24 08:23:45 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=5627 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [3] => WP_Post Object ( [ID] => 5357 [post_author] => 893 [post_date] => 2023-12-08 10:41:27 [post_date_gmt] => 2023-12-08 09:41:27 [post_content] => W sieci można natknąć się na wiele fałszywych informacji na tematy poruszane na lekcji geografii: Ziemia jest płaska albo pusta w środku, a zmiany klimatu to globalne oszustwo. Jak uchronić uczniów przed dezinformacją? Potrzebna jest rzetelna wiedza, którą otrzymują na lekcjach – ale wsparta umiejętnościami krytycznego myślenia. Przygotowaliśmy propozycje ćwiczeń na 5, 10 lub 15 minut lekcji, dostosowane do podstawy programowej geografii. Zobacz, jak możesz przy okazji wprowadzania kolejnego tematu dodać element edukacji medialnej do swoich zajęć.

Krytyczne myślenie na lekcji geografii

Pobierz materiał na lekcję  

Materiały potrzebne do przeprowadzenia wszystkich zadań

Materiały graficzne do pobrania  

Zadanie na lekcję o mapie Google Earth

Co powiedzieć uczniom? Czy lodowce rzeczywiście topnieją? Czy pożary buszu w Australii faktycznie są większe niż wcześniej? Kiedy szukamy odpowiedzi na takie pytania, możemy zajrzeć w nieoczywiste miejsce – np. do map satelitarnych. Nowe technologie pozwalają nam dowiedzieć się o świecie więcej, niż było to możliwe kiedykolwiek wcześniej. Jeszcze kilka dekad temu korzystano głównie z map papierowych i położenia gwiazd, podczas gdy my możemy obejrzeć najbardziej odległe zakątki Ziemi w 3D! Dzięki porównaniu zdjęć satelitarnych z różnych lat jesteśmy w stanie samodzielnie zaobserwować zmiany zachodzące na kuli ziemskiej. W ten sposób można też znaleźć dodatkowe argumenty w rozmowach ze znajomymi, z bliskimi czy z obcymi osobami w internecie – ze wszystkimi, którzy nie wierzą w globalne ocieplenie.  

Instrukcja obsługi dla nauczyciela, jak pokazać uczniom narzędzie Google Earth

Pokaż na szkolnym komputerze, jak wygląda Google Earth: earth.google.com/web/. Kliknij ikonę lupy w menu po lewej stronie ekranu, a następnie wpisz w pole wyszukiwania interesującą Cię lokalizację (np. „góra Rysy”). W ten sposób pokażesz uczniom, jak wygląda podstawowe wyszukiwanie. U dołu trójwymiarowej mapy możecie odczytać takie informacje jak nazwę parku (Tatrzański Park Narodowy), skalę, współrzędne geograficzne oraz wysokość nad poziomem morza. Następnie ponownie kliknij ikonę lupy w menu po lewej stronie, na rozwiniętej liście wybierz „Szczęśliwy traf” (na dole listy). Zostaniecie przeniesieni w losowe miejsce na świecie. Przeczytajcie opis tego miejsca – na pewno odkryjecie coś niesamowitego! Możesz wypróbować kilka szczęśliwych trafów. Omówienie ćwiczenia: Przekaż uczniom, że chcąc w pełni korzystać z możliwości Google Earth warto skorzystać z przycisku “Warstwy”, który znajduje się po lewej stronie na dole. Po przyciśnięciu go rozwija się lista dostępnych warstw. Na przykład: „Odkrywca”. Ta warstwa nanosi na widok granice, nazwy miejscowości, informacje o naturze i o kulturze oraz ciekawostki edukacyjne.  Przejdź z uczniami do zakładki: earthengine.google.com/timelapse/ i pokaż im animację obrazującą zmiany w przyrodzie od 1984 roku na wybranym przez siebie przykładzie (cofanie się lodowca Columbia na Alasce, wysychanie Morza Aralskiego w Kazachstanie i w Uzbekistanie, deforestacja w Brazylii itd.). Funkcja Timelapse jest także dostępna w panelu „Odkrywca”. Dzięki temu uczniowie – po skorzystaniu z map – będą mogli sami odpowiedzieć sobie na pytanie, np. o to, czy pokrywa śnieżna topnieje.  

Materiały dodatkowe

Materiał nr 1 Artykuł „Nowa funkcja Google Earth pozwala cofnąć się do 1984 roku. I zobaczyć, jak zmienił się klimat na Ziemi” („National Geographic”). Dowiesz się, czym jest Timelapse w Google Earth i jak go używać. Polecamy materiał wideo na YouTubie - link! Materiał nr 2 Poleć uczniom ok. 5-minutowy film na platformie TED pt. „Why every world map is wrong” („Dlaczego każda mapa się myli”) z polskimi napisami. Dowiedzą się, dlaczego płaskie mapy nie oddają kulistości Ziemi.   Materiał nr 3 Wspomnij, że Google Earth i jego funkcja Street View (podgląd ulic) nie jest narzędziem idealnym. Samochody Google rejestrujące otoczenie nie docierają wszędzie. Możesz wspomnieć uczniom o społecznej inicjatywie Humanitarian OpenStreetMap Team, której celem jest uzupełnienie tych braków. Zespół organizacji wraz z wolontariuszami wykorzystuje oprogramowanie typu open source (czyli źródła ogólnodostępne), aby zmapować miejsca, w których łącznie mieszka aż miliard ludzi! O inicjatywie opowiada założycielka Rebecca Firth w wystąpieniu z napisami w języku polskim na platformie TED: „Can we call it a »world map« if it’s missing a billion people” („Czy możemy mówić o mapie świata, skoro brakuje na niej miliarda ludzi”).

Więcej inspiracji

W ramach kampanii „Krytyczne myślenie w pigułce” trzy organizacje społeczne: Akademia Fact-checkingu przy Stowarzyszeniu Demagog, Fundacja „Ja, Nauczyciel” oraz Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej, przygotowały mapę inspiracji – zbiór linków do kursów, szkoleń, gier, e-booków, artykułów, filmów, podcastów, ciekawostek i kontaktów do ekspertów z zakresu edukacji medialnej. Mapę inspiracji znajdziesz na ogólnodostępnej platformie Trello: https://bit.ly/KrytyczneMyslenie. Zapraszamy do korzystania z materiałów i rozwijania krytycznego myślenia u uczniów.   [post_title] => Krytyczne myślenie na lekcji geografii [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => krytyczne-myslenie-na-lekcji-geografii [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-02-09 11:32:57 [post_modified_gmt] => 2024-02-09 10:32:57 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=5357 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [4] => WP_Post Object ( [ID] => 5345 [post_author] => 893 [post_date] => 2023-12-08 09:57:04 [post_date_gmt] => 2023-12-08 08:57:04 [post_content] => Twórcy dezinformacji i fake newsów wykorzystują różne mechanizmy i taktyki, aby wprowadzić nas w błąd. Korzystają z możliwości technologicznych i tworzą treści, wobec których trudno przejść obojętnie. Dlatego przygotowaliśmy kilka ćwiczeń na lekcję języka angielskiego, które pozwolą poruszyć kwestię fałszywych informacji w ramach tematów omawianych na lekcji. Wystarczy 5, 10 lub 15 minut, aby wesprzeć uczniów w krytycznym odbiorze internetowych treści.

Krytyczne myślenie na lekcji języka angielskiego

Pobierz materiał na lekcję

Materiały potrzebne do przeprowadzenia wszystkich zadań

Materiały graficzne do pobrania

Zadanie na lekcję z wykorzystaniem gry edukacyjnej

Co powiedzieć uczniom? Zgodnie z teorią inokulacji (ang. inoculation theory) omówienie na przykładach technik manipulacji oraz rodzajów informacji wprowadzających w błąd pozwala lepiej je zrozumieć i ochronić się przed nimi w przyszłości. Oznacza to, że możemy budować swoją odporność na dezinformację, co potwierdziło badanie zespołu psychologów z Uniwersytetu w Cambridge i Uniwersytetu Bristolskiego.  Autorzy artykułu na portalu demagog.org.pl, podsumowującego doniesienia naukowców, zwracają uwagę, że „według założeń omawianej teorii edukowanie użytkowników mediów społecznościowych o zagrożeniach czyhających na nich w internecie sprawia, że są oni bardziej ostrożni. Wówczas krytycznie podchodzą do napotkanych artykułów i treści”.  

Zbuduj odporność na dezinformację

Zaproponuj uczniom i uczennicom rozegranie quizu w aplikacji „Fajnie, że wiesz!”, stworzonej przez Stowarzyszenie Demagog. Skorzystaj z angielskiej wersji językowej, którą możesz wybrać na ekranie głównym, lub przejdź bezpośrednio na stronę fakesnothanks.pl. Gra polega na szybkim przeanalizowaniu wyświetlanych treści i na zdecydowaniu, czy informacja jest prawdziwa (true), czy fałszywa (fake). Przykłady są podzielone na kategorie tematyczne: rozrywka, zdrowie, nauka i polityka. Wybierz tę, która najbardziej pasuje do Twojej lekcji, lub pozwól zdecydować klasie. Po zakończonej rozgrywce gracze dowiedzą się, w jakim stopniu poprawnie wskazywali informacje wprowadzające w błąd. Będą mogli też zapoznać się ze szczegółowymi informacjami o przykładach z quizu i poszerzyć swoją wiedzę na temat technik manipulacji oraz narzędzi weryfikacji.

Materiały dodatkowe

Spodobał Ci się quiz i chciał(a)byś skorzystać z podobnych rozwiązań? Sięgnij po podręcznik Instytutu Kościuszki dla szkół ponadpodstawowych „Z tarczą! Jak chronić się przed dezinformacją” i zajrzyj do rozdziału „Graj i zdobywaj odporność”.  

Więcej inspiracji

W ramach kampanii „Krytyczne myślenie w pigułce” trzy organizacje społeczne: Akademia Fact-checkingu przy Stowarzyszeniu Demagog, Fundacja „Ja, Nauczyciel” oraz Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej, przygotowały mapę inspiracji – zbiór linków do kursów, szkoleń, gier, e-booków, artykułów, filmów, podcastów, ciekawostek i kontaktów do ekspertów z zakresu edukacji medialnej. Mapę inspiracji znajdziesz na ogólnodostępnej platformie Trello: https://bit.ly/KrytyczneMyslenie. Zapraszamy do korzystania z materiałów i rozwijania krytycznego myślenia u uczniów.   [post_title] => Krytyczne myślenie na lekcji języka angielskiego [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => krytyczne-myslenie-na-lekcji-j-angielskiego [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-02-09 11:33:33 [post_modified_gmt] => 2024-02-09 10:33:33 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=5345 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [5] => WP_Post Object ( [ID] => 5328 [post_author] => 893 [post_date] => 2023-12-07 10:27:33 [post_date_gmt] => 2023-12-07 09:27:33 [post_content] => Jeśli chcesz poruszyć temat dezinformacji i fake newsów na lekcji języka polskiego, a jednocześnie realizować wymagania podstawy programowej, zapraszamy Cię do skorzystania z naszych dodatków do lekcji. W ramach kampanii „Krytyczne myślenie w pigułce” powstały propozycje zadań, które zajmą 5, 10 lub 15 minut zajęć. Zobacz, jak w prosty sposób możesz edukować medialnie swoich uczniów i ćwiczyć ich krytyczne myślenie.  

Krytyczne myślenie na lekcji języka polskiego

Pobierz materiał na lekcję  

Materiały potrzebne do przeprowadzenia wszystkich zadań

Materiały graficzne do pobrania  

Zadanie na lekcję o diecie medialnej

Co powiedzieć uczniom? Zacznij od szybkiego pytania o to, kto dziś już sprawdził swoje media społecznościowe. Prawdopodobnie większość osób podniesie rękę. Podziel się z klasą kilkoma wnioskami z badania Fundacji Digital Poland „Dezinformacja oczami Polaków”. Z raportu opublikowanego na początku 2022 roku wynika, że głównym źródłem informacji dla nieco ponad połowy (54 proc.) młodych osób (18–35 lat, czyli starszych niż uczniowie) są media społecznościowe (s. 36). Młodzi dorośli rzadziej niż pozostałe grupy wiekowe uważają, że fake news może być wynikiem celowego działania (s. 97). Oprócz tego co piąta osoba w tej grupie wiekowej jest zdania, że fake news może powstać przez przypadek – to wynik powyżej średniej dla ogółu. Oznacza to, że młodzi ludzie są szczególnie narażeni na dezinformację i w związku z tym mogą nieświadomie rozsiewać fake newsy. To bardzo ważne, aby z treści znalezionych na platformach społecznościowych korzystać z dużą dozą ostrożności. Jak to zrobić? Jak znaleźć wiarygodne źródła informacji?   Przechodzimy na dietę medialną Zapytaj uczniów, czy ich zdaniem znalezienie wiarygodnego źródła informacji w internecie jest łatwe. Co rozumieją przez „wiarygodne źródło informacji”? Następnie naprowadź uczniów na właściwy trop (Wiarygodne źródło – źródło, które pozwala jednoznacznie ustalić, czy dane stwierdzenie jest prawdziwe. Pierwotne źródła, czyli nieprzetworzone, to przeważnie dane instytucji państwowych, agencji prasowych, instytutów badawczych i ośrodków naukowych czy też organizacji pozarządowych). Zapytaj, co budzi ich zaufanie, a z jakich stron wolą nie korzystać i dlaczego. Omówienie ćwiczenia: Ważne jest to, aby w dyskusji wyraźnie wybrzmiało, że wiarygodne źródło informacji to nie takie, które akurat nam odpowiada, lecz takie, dzięki któremu możemy ustalić, czy znaleziona informacja jest prawdziwa. W mediach społecznościowych także można znaleźć wiarygodne źródła informacji, takie jak np. profile uniwersytetów czy służb mundurowych. Na koniec zaproponuj uczniom i uczennicom, aby każde z nich do kolejnej lekcji przeprowadziło trzydniowy minimonitoring źródeł informacji, z których korzystają. Każdy powinien zapisać 5–10 źródeł i samodzielnie ocenić ich przydatność:   [gallery columns="5" ids="5334"] Poproś uczniów i uczennice, aby każde z nich na podstawie tego eksperymentu rozpisało w tabeli własną dietę medialną. Na kolejnej lekcji zachęć ich do podzielenia się wnioskami. Możecie stworzyć klasową listę 10 rzetelnych źródeł informacji, do której będziecie mieć stały dostęp. Zachęć uczniów i uczennice, by uzupełnili swoje tabele i spróbowali je wykorzystać w praktyce.  

Materiały dodatkowe

Materiał nr 1 Rankingi najbardziej opiniotwórczych mediów w Polsce (tradycyjnych i internetowych) według Instytutu Monitorowania Mediów. Ranking uwzględnia powoływanie się jednych mediów na inne (cytowania). Możesz pokazać klasie listę różnych mediów i zachęcić do korzystania z kilku źródeł, aby móc porównywać ze sobą konsumowane informacje. Materiał nr 2 „Przebij bańkę! O diecie medialnej i poszerzaniu horyzontów” Materiał uzupełniający – jeśli chcesz wiedzieć więcej. Poleć uczniom webinar Mikołaja Rogalewicza (Akademia Fact-checkingu). Zarówno Ty, jak i uczniowie i uczennice dowiecie się więcej na temat korzystania z wiarygodnych źródeł informacji i układania diety medialnej.  

Więcej inspiracji

W ramach kampanii „Krytyczne myślenie w pigułce” trzy organizacje społeczne: Akademia Fact-checkingu przy Stowarzyszeniu Demagog, Fundacja „Ja, Nauczyciel” oraz Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej, przygotowały mapę inspiracji – zbiór linków do kursów, szkoleń, gier, e-booków, artykułów, filmów, podcastów, ciekawostek i kontaktów do ekspertów z zakresu edukacji medialnej. Mapę inspiracji znajdziesz na ogólnodostępnej platformie Trello: https://bit.ly/KrytyczneMyslenie. Zapraszamy do korzystania z materiałów i rozwijania krytycznego myślenia u uczniów. [post_title] => Krytyczne myślenie na lekcji języka polskiego [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => krytyczne-myslenie-na-lekcji-j-polskiego [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-02-09 11:33:58 [post_modified_gmt] => 2024-02-09 10:33:58 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=5328 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [6] => WP_Post Object ( [ID] => 5201 [post_author] => 893 [post_date] => 2023-12-06 13:00:49 [post_date_gmt] => 2023-12-06 12:00:49 [post_content] => Wydarzenia historyczne, instytucje czy postaci z przeszłości nie są odporne na wykorzystywanie przez twórców fake newsów. Wyciąganie niepoprawnych wniosków, tworzenie błędnych związków przyczynowo-skutkowych i mieszanie pojęć – to tylko kilka metod wprowadzania w błąd. Jak sobie z nimi radzić?  Podejmij na swojej lekcji temat dezinformacji. Skorzystaj z naszych propozycji zadań, które możesz w dogodny dla siebie sposób wpleść w scenariusz zajęć. Wystarczy tylko 5, 10 lub 15 minut. Przygotowaliśmy propozycje do dyskusji, ćwiczenia oparte na rzeczywistych przykładach i szereg inspiracji do wykorzystania.

Krytyczne myślenie na lekcji historii, WOS, HiT

Pobierz materiały na lekcję

Materiały potrzebne do przeprowadzenia wszystkich zadań

Materiały graficzne do pobrania

Zadanie na lekcję o lateral reading

Zmierzmy się z ustaleniem wiarygodności portalu, który opublikował tekst „Grypa hiszpanka z 1918 roku: zmarli tylko zaszczepieni”. Co powiedzieć uczniom? Po trafieniu na nieznaną stronę internetową z treściami, które chcemy wykorzystać, np. do wykonania zadania domowego, warto najpierw upewnić się, że mamy do czynienia z wiarygodnym źródłem. Pomocne są w tym 4 pytania: • Kto jest właścicielem portalu? • W jaki sposób finansuje swoją działalność? • Czym jeszcze się zajmuje? • Czy może odnieść korzyść, jeśli opublikuje tylko część dostępnych informacji na dany temat lub przedstawi problem w sposób jednostronny?

 

Jak znaleźć odpowiedzi na te pytania? Przede wszystkim nie szukaj ich na stronie, którą weryfikujesz. Jeśli nie jest ona wiarygodna, to wszystkie jej zakładki i zamieszczone w nich treści mogą wprowadzić Cię w błąd (dotyczy to również zakładki „O nas”).  Pierwszą zasadą lateral reading jest opuszczenie weryfikowanej strony. Otwórz w przeglądarce nową zakładkę i wpisz do wyszukiwarki nazwę strony, którą weryfikujesz. Przeczytaj, co inni piszą o badanym źródle. Czy jakiekolwiek znane Ci wiarygodne źródło choćby wspomina o analizowanej stronie internetowej? Gdy znajdziesz odpowiedzi na powyższe pytania, będziesz w stanie podjąć decyzję, czy warto uznać źródło za godne zaufania. Pamiętaj, że wyniki pojawiające się w wyszukiwarce na górze listy niekoniecznie są najlepsze i najbardziej wiarygodne. Odpowiedzi: • Kto jest właścicielem portalu? Portal jest związany z dr. Matthiasem Rathem.

• W jaki sposób finansuje swoją działalność? Sprzedaje suplementy diety, witaminy.
• Czym jeszcze się zajmuje? Walczy z koncernami farmaceutycznymi.
• Czy może odnieść korzyść z publikowania tylko części dostępnych informacji na dany temat lub przedstawiania problemu w sposób jednostronny? Tak. Powoduje zmniejszenie zaufania do instytucji publicznych i zachęca do szukania alternatywnych źródeł informacji, czym doprowadza odbiorcę do przekonania o skuteczności sprzedawanych produktów.
• Czy można zatem uznać tę stronę za wiarygodne źródło informacji o grypie hiszpance? Portal jest powiązany z kontrowersyjnym dr. Rathem, który zarabia na suplementach witaminowych. Dlatego może on publikować treści, które będą budować zaufanie do sprzedawanych produktów, a zniechęcać do medycyny konwencjonalnej – w związku z tym nie jest wiarygodnym źródłem informacji.

Pełna analiza artykułu: „Nie, na grypę hiszpankę nie umierały tylko zaszczepione osoby”.  

Materiały dodatkowe

Odcinek Crash Course poświęcony w całości metodzie lateral reading. Kurs „Sposoby weryfikacji informacji w internecie” (Lekcja 1).  

Więcej inspiracji

W ramach kampanii „Krytyczne myślenie w pigułce” trzy organizacje społeczne: Akademia Fact-checkingu przy Stowarzyszeniu Demagog, Fundacja „Ja, Nauczyciel” oraz Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej, przygotowały mapę inspiracji – zbiór linków do kursów, szkoleń, gier, e-booków, artykułów, filmów, podcastów, ciekawostek i kontaktów do ekspertów z zakresu edukacji medialnej. Mapę inspiracji znajdziesz na ogólnodostępnej platformie Trello: https://bit.ly/KrytyczneMyslenie. Zapraszamy do korzystania z materiałów i rozwijania krytycznego myślenia u uczniów.   [post_title] => Krytyczne myślenie na lekcji historii [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => krytyczne-myslenie-na-lekcji-historii [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-02-09 11:35:41 [post_modified_gmt] => 2024-02-09 10:35:41 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=5201 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [7] => WP_Post Object ( [ID] => 4538 [post_author] => 893 [post_date] => 2023-12-05 10:41:12 [post_date_gmt] => 2023-12-05 09:41:12 [post_content] => Wiele fake newsów dotyka zagadnień, które poruszane są na lekcjach biologii. Zaznajomienie się z narzędziami weryfikacji informacji przy okazji omawiania kolejnego tematu z podręcznika pozwoli uświadomić uczniom i uczennicom, że nie ma tematyki wolnej od zagrożenia dezinformacją. W ramach kampanii „Krytyczne myślenie w pigułce” powstały propozycje zadań o fake newsach i o dezinformacji, do wykorzystania na lekcjach biologii. Celem proponowanych ćwiczeń jest nauka krytycznego myślenia. Zachęcamy do pobrania całego dokumentu, który zawiera zadania odpowiadające konkretnym zapisom w podstawie programowej. Wystarczy 5, 10 lub 15 minut, by realizować edukację medialną w ramach zajęć z biologii.  

Krytyczne myślenie na lekcji biologii

Pobierz materiał na lekcję

Materiały potrzebne do przeprowadzenia wszystkich zadań

Materiały graficzne do pobrania

Zadanie na lekcję o wyszukiwaniu obrazem

Co powiedzieć uczniom? Zdjęcia i grafiki dołączane do treści publikowanych w internecie przykuwają naszą uwagę. Zwiększają one klikalność postów i filmików – i właśnie dlatego to one bardzo często stają się nośnikiem manipulacji. Na co powinniśmy zwrócić uwagę po zetknięciu się z taką treścią? Po pierwsze na emocje, które się w nas pojawiają po przeczytaniu tytułu i zobaczeniu grafiki. Jeśli coś wydaje nam się niewiarygodne lub jesteśmy podekscytowani tym, co spodziewamy się zobaczyć w treści, warto się zatrzymać. Dzięki narzędziu odwróconego wyszukiwania grafiki, dostępnemu m.in. w wyszukiwarce Google, możemy szybko sprawdzić, czy ktoś próbuje wprowadzić nas w błąd.  

Sprawdźmy na przykładzie, jak działa to narzędzie.

 

W mediach społecznościowych krążyło zdjęcie, które rzekomo przedstawia kwiat MAHAMERU, kwitnący raz na 400 lat i rosnący w Himalajach.

  W celu sprawdzenia, czy ta informacja jest prawdziwa, wykonujemy następujące kroki:

1. Pobieramy zdjęcie z kwiatem na komputer; jeśli zdjęcie stanowi część większej grafiki, warto je przyciąć, aby ułatwić wyszukiwarce zadanie.
2. Otwieramy wyszukiwanie obrazem: images.google.com.
3. Wybieramy ikonę aparatu, przeciągamy plik do wyznaczonego okienka lub przesyłamy zdjęcie zgodnie z poleceniami narzędzia.

4. Po kliknięciu „szukaj” zobaczymy wyniki wyszukiwania obiektów na obrazie, podobne obrazy oraz strony internetowe z tym lub z podobnym obrazem. Po kliknięciu poszczególnych fotografii możemy przenieść się na strony źródłowe. Szukajmy identycznego zdjęcia. Wśród wyników zobaczymy kilka stron portali zajmujących się weryfikowaniem fake newsów, np. demagog.org.pl, konkret24.pl. Po przeczytaniu artykułu na portalu sprawdzam.afp.com, dowiemy się, że w rzeczywistości na zdjęciu widzimy okaz Carnegiea gigantea, kaktusa ze Stanów Zjednoczonych – symbolu stanu Arizona. Natomiast Mahameru to – według wierzeń hinduistów – jedna z nazw świętej góry z pięcioma szczytami, stanowiącej centrum wszechświata i wszystkich jego wymiarów.  

Materiały dodatkowe

Artykuł: Nie daj się nabrać na fałszywy kontekst. Zobacz, jak weryfikować obrazy!  

Więcej inspiracji

Dodatkowo na ogólnodostępnej platformie Trello https://bit.ly/KrytyczneMyslenie znajdziesz mapę inspiracji – zbiór linków do kursów, szkoleń, gier, e-booków, artykułów, filmów, podcastów, ciekawostek czy kontaktów do ekspertów z zakresu edukacji medialnej.   Kurs o fałszywych informacjach Chcesz uporządkować swoją wiedzę o fałszywych informacjach albo zachęcić klasę do zgłębienia tematu? Odpowiedzią na te potrzeby jest nasz darmowy kurs „Fałszywe informacje. Jak sobie z nimi radzić?”. Znajdziesz w nim wszystkie podstawowe informacje o tym zjawisku. [post_title] => Krytyczne myślenie na lekcji biologii [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => krytyczne-myslenie-na-lekcji-biologii [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-02-09 11:36:12 [post_modified_gmt] => 2024-02-09 10:36:12 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=4538 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [8] => WP_Post Object ( [ID] => 5248 [post_author] => 893 [post_date] => 2023-11-29 09:49:31 [post_date_gmt] => 2023-11-29 08:49:31 [post_content] =>

Infografika

 

Pobierz infografikę

  Omówienie wszystkich punktów przewodnika znajdziesz w artykule na portalu Demagog.org.pl: Jak radzić sobie z dezinformacją? 12 zasad Stowarzyszenia Demagog [post_title] => Jak radzić sobie z dezinformacją? [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => jak-radzic-sobie-z-dezinformacja [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2023-11-29 09:50:06 [post_modified_gmt] => 2023-11-29 08:50:06 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=5248 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [9] => WP_Post Object ( [ID] => 5240 [post_author] => 893 [post_date] => 2023-11-28 12:53:43 [post_date_gmt] => 2023-11-28 11:53:43 [post_content] => Chcąc mieć pewność, że strona internetowa, z której korzystasz jest godna zaufania? Podpowiadamy jak weryfikować źródła informacji. Stworzyliśmy specjalną infografikę, która krok po kroku pomoże Ci zweryfikować stronę internetową.  Na początek polecamy zadać sobie kilka pytań i znaleźć na nie odpowiedzi. Oto kilka z nich:

Infografika

    [gallery columns="4" ids="5242,5243,5244,5245"]  

Pobierz infografikę

Weryfikacja źródeł

Polecamy do zapoznania się z naszymi artykułami, w którym obszernie wyjaśniamy jak weryfikować źródła przy pomocy lateral reading: Czy strona jest wiarygodna – jak to sprawdzić samodzielnie? [post_title] => Jak weryfikować źródła informacji? [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => jak-weryfikowac-zrodla-informacji [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2023-11-28 12:53:43 [post_modified_gmt] => 2023-11-28 11:53:43 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=5240 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [10] => WP_Post Object ( [ID] => 5228 [post_author] => 893 [post_date] => 2023-11-28 11:29:03 [post_date_gmt] => 2023-11-28 10:29:03 [post_content] =>

Infografika

Przedstaw metodę lateral reading swoim podopiecznym z  pomocą naszej infografiki [post_title] => Jak sprawdzić wiarygodność strony? [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => wiarygodnosc-strony [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2023-11-28 11:32:17 [post_modified_gmt] => 2023-11-28 10:32:17 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=5228 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [11] => WP_Post Object ( [ID] => 5085 [post_author] => 893 [post_date] => 2023-10-20 11:11:29 [post_date_gmt] => 2023-10-20 09:11:29 [post_content] =>

116 000

[post_title] => Zanim zaginie dziecko, nastolatek [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => zanim-zniknie [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2023-10-20 11:17:19 [post_modified_gmt] => 2023-10-20 09:17:19 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=5085 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [12] => WP_Post Object ( [ID] => 4702 [post_author] => 893 [post_date] => 2023-09-12 09:36:26 [post_date_gmt] => 2023-09-12 07:36:26 [post_content] => Jak z każdym źródłem informacji warto podchodzić do niej krytycznie. Podpowiadamy kilka zasad, rad, które pomogą w korzystaniu z ogromnej wiedzy umieszczonej na Wikipedii.

Infografika

Przygotowaliśmy specjalną infografikę, która w jasny i zrozumiały sposób zbiera zasady, które warto stosować szukając odpowiedzi na Wikipedii. Jeśli chcesz ją wykorzystać w swojej szkole wystarczy kliknij i pobierz plik pdf na swój komputer.

Wikipedia - infografika

Poniżej prezentujemy podgląd infografiki [gallery columns="1" size="medium" ids="4711"] [post_title] => Czy Wikipedia jest godna zaufania? [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => wikipedia [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2023-10-12 11:42:48 [post_modified_gmt] => 2023-10-12 09:42:48 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=4702 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [13] => WP_Post Object ( [ID] => 230 [post_author] => 893 [post_date] => 2023-07-10 12:08:59 [post_date_gmt] => 2023-07-10 10:08:59 [post_content] => Prawie 80% młodych osób jako główne źródło informacji wskazuje media społecznościowe. Jednocześnie aż 66% badanych stwierdza, że edukacja społeczeństwa może przyczynić się do zmniejszenia liczby fałszywych informacji. Biorąc pod uwagę wskazaną w badaniu potrzebę edukacji medialnej przygotowaliśmy materiały na lekcję o fake newsach dla klas siódmych i ósmych. W związku z tym, że uczniowie i uczennice mają łatwiejszy dostęp do informacji, potrzebują umiejętności korzystanie z treści w internecie. Na podstawienie naszych doświadczeń stworzyliśmy „Scenariusze lekcji w klasach VII-VIII”, które pozwolą rozwinąć kompetencje uczniów w zakresie krytycznego weryfikowania przekazów medialnych. 

Fakty, opinie, weryfikowanie informacji

Publikacja „Akademia Fact-Checkingu, czyli o faktach, opiniach i weryfikowaniu informacji. Scenariusze lekcji w klasach VII-VIII” zawiera dwa konspekty warsztatów. Wykorzystaliśmy do przedstawienia kluczowych zagadnień ciekawe infografiki. Dzięki nim uczniowie łatwiej zapamiętają najważniejsze treści. Gotowe grafiki pozwolą później w łatwy sposób przywołać poruszane zagadnienia. Lekcja o fake newsach, którą proponujemy przybliża tematykę fact-checking, czyli weryfikowania informacji. Opieramy się na przykładach związanych z popularnymi postaciami, takimi jak piosenkarka Roksana Węgiel, dziennikarz Kuba Wojewódzki czy piłkarz Robert Lewandowski. Na zakończenie dla chętnych uczniów dostępny jest test świadomego myślenia. W ramach scenariusza zachęcamy do wykorzystywania dobrze znanych narzędzi internetowych, takich jak Kahoot, Edpuzzle, YouTube, Google czy Mentimeter. Dzięki urozmaiconej formule, w której znajdują się quizy, dyskusje, gry edukacyjne i praca grupowa zajęcia zaangażują uczestników i pozwolą w przyjemny sposób zdobyć nową wiedzę i umiejętności.

Scenariusze lekcji w klasach VII i VIII

Lekcja o fake newsach podsumowanie

Po przeprowadzonych warsztatach uczeń:

• wie, jak odróżniać fakty od opinii,
• dokonuje klasyfikacji fałszywych informacji,
• wie, czym jest lateral reading, i samodzielnie stosuje tę metodę do rozpoznawania wiarygodnych źródeł informacji,
• rozumie, czym jest clickbait, i rozpoznaje przykłady „chwytliwych nagłówków”.

Fake newsy i fałszywe informacje pojawiają się w sieci z wielu podwód. Osoby czerpiące informacje głównie z sieci, w szczególności z mediów społecznościowych, są szczególnie narażone na spotkanie z dezinformacją. Przeprowadzając zaproponowane przez nas warsztaty, pomożesz młodzieży budować świadomość zagrożeń i wyposażysz ją w skuteczne narzędzia weryfikacji. Jeśli potrzebujesz więcej materiałów edukacyjnych sprawdź zakładkę WIEDZA i KURSY ONLINE.

[post_title] => Lekcja o fake newsach. Klasa 7 i 8 [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => lekcja-o-fake-newsach [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-02-09 11:28:06 [post_modified_gmt] => 2024-02-09 10:28:06 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=230 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [14] => WP_Post Object ( [ID] => 4444 [post_author] => 893 [post_date] => 2023-06-16 10:06:35 [post_date_gmt] => 2023-06-16 08:06:35 [post_content] => Do niedawna deepfake’i (obrazy, które zostały poddane manipulacji przy użyciu sztucznej inteligencji) wydawały się tylko ciekawostką. Dziś już każdy może nauczyć się je tworzyć. Dlatego tak ważne jest ćwiczenie z uczniami krytycznego odbioru treści publikowanych w internecie.

Czym jest deepfake?

Deepfake – to efekt działania algorytmów tworzonych ręcznie lub trenowanych na olbrzymich bazach danych. Takie algorytmy na polecenie człowieka mogą tworzyć materiały wizualne przedstawiające nieistniejące osoby lub zmanipulowane obrazy. Pierwotnie termin mógł być kojarzony z filmami, w których pojawiały się postacie z zamienionymi twarzami. Jednak obecnie coraz częściej używa się go także w kontekście wszystkich obrazów generowanych przez AI, które starają się odwzorować prawdziwe postacie. Jak powstał fałszywy Obama? W 2017 roku naukowcy z University of Washington stworzyli deepfake’a z Barackiem Obamą. Z kolei pierwszy popularny na całym świecie deepfake powstał w 2018 roku. Jego twórcą był komik i reżyser Jordan Peele.Użył programów Adobe After Effects i FakeApp wygenerował nieprawdziwy wizerunek Baracka Obamy. W tym materiale 44. prezydent USA miał opowiedzieć m.in. o ostatnich premierach filmowych i polityce. Na koniec stwierdził ponuro: „Sposób, w jaki posuniemy się naprzód w epoce informacji, będzie wpływać na to, czy przetrwamy, czy też staniemy się po…ą dystopią”. To przesłanie może stać się pretekstem do podjęcia z uczniami i uczennicami tematu etyczności wykorzystywania sztucznej inteligencji. Poniższe nagranie pokazuje, jak powstawał deepfake. [embed]https://www.youtube.com/watch?v=cQ54GDm1eL0[/embed]

Na co zwracać uwagę, by rozpoznać obrazy stworzone przez AI 

Wciąż nie ma jednego, uniwersalnego narzędzia pozwalającego rozpoznać, czy dany obraz został stworzony przez sztuczną inteligencję, czy za pomocą aparatu trzymanego przez człowieka. Można jednak próbować zwracać uwagę na detale, które wskażą nam fałszywkę. Po tym, jak seria tweetów o Donaldzie Trumpie zdobyła olbrzymią popularność (6 mln wyświetleń!), Eliot Higgins udzielił kilku porad, jak rozpoznać obrazy generowane przez AI:

• Zwracaj uwagę na otoczenie – programy służące do tworzenia wirtualnych treści koncentrują się na pierwszym słowie polecenia. W związku z tym szczegóły otoczenia, takie jak np. przechodnie czy wygląd budynków, są potencjalnie mniej dokładne, a tym samym niepozbawione wad, jak chociażby brak twarzy.
• Spójrz, czy nie ma wadliwych tekstów – mimo że programy do tworzenia grafik coraz lepiej radzą sobie z postaciami, nadal mają problemy z napisami na budynkach czy na ubraniach. Wystarczy spojrzeć np. na ramię jednego z policjantów, by stwierdzić, że coś na tym zdjęciu jest nie w porządku.
• Nienaturalna mimika – Higgins zwrócił także uwagę, że Midjourney znacznie przesadza, próbując odtworzyć ludzkie emocje. Dlatego właśnie Melania Trump na tym obrazie ma tak nienaturalnie naciągniętą skórę twarzy.

Warto także pamiętać o tym, aby sprawdzać informacje w różnych źródłach. Jeśli ktoś publikuje sensacyjne doniesienia, np. dotyczące zatrzymania ważnego polityka, to brak wiadomości na ten temat w najważniejszych serwisach powinien wydać Ci się podejrzany.

Jak dobry w starciu z wytworami AI jest Twój wzrok? Zadanie

Które z poniższych obrazów (a może wszystkie?) to prawdziwe stockowe fotografie (czyli takie pochodzące z serwisów ze zdjęciami? Które z nich zostały wygenerowane przez sztuczną inteligencję? Zadanie związane jest z weryfikacją prawdziwych obrazów. Do wyboru 9 odpowiedzi, w tym 3 związane z wyspami, 3 związane ze stacją kolejową i 3 – z samochodami.   [gallery link="file" ids="4464,4463,4462,4461,4456,4460,4459,4458,4457"] Prawdziwe zdjęcia to nr 3, 4, 9. Opis poprawnych odpowiedzi znajdziesz w artykule: Oślepieni deepfake’ami. Jak sprawdzić, czy to AI stworzyło obraz?. Nasi analitycy przyjrzeli się, czy generatory deepfake’ów są rzeczywiście tak doskonałe. Szczegóły znajdziesz w tekście pt. Deepfake (nie)doskonały. Czy AI tworzy realistyczne obrazy?.

Dodatkowe artykuły

Złowieszczy Obama i stylowy papież – ewolucja deepfake’ów - rozwój narzędzi, które generują grafiki przy użyciu AI, gwałtownie przyśpiesza. Wobec czego zasadne wydaje się pytanie: technologia stanie się ułatwieniem czy może narzędziem do masowego rozpowszechniania dezinformacji? „Papież pełen dripu”. Zdjęcia tworzone przez AI trendują w sieci - fotografie generowane przez sztuczną inteligencję pokazują znane osoby w sytuacjach, w których nigdy nie brały udziału.

Dowiedz się więcej 

Deepfake to tylko jedna z technik wykorzystywana do tworzenia fałszywych informacji. Jeśli chcesz poznać rodzaje fake newsów skorzystaj z naszego kursu „Fałszywe informacje. Jak sobie z nimi radzić?”. Jest on dostępny bezpłatnie. Możesz poćwiczyć swoje umiejętności i poszerzyć własną wiedzą. Z powodzeniem możesz ten kurs przejść z uczniami w całości lub z części. Z całym materiałem możesz zapoznać się w wygodnych 20-minutowych lekcjach. [post_title] => Deepfake – zabawa czy zagrożenie? [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => deepfake [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-01-24 09:10:35 [post_modified_gmt] => 2024-01-24 08:10:35 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=4444 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [15] => WP_Post Object ( [ID] => 275 [post_author] => 893 [post_date] => 2022-07-14 13:00:37 [post_date_gmt] => 2022-07-14 11:00:37 [post_content] => Aplikacja edukacyjna „Fajnie, że wiesz!” została stworzona przez zespół Stowarzyszenia Demagog. To przede wszystkim wzrost naszego przywiązania do urządzeń elektronicznych przyczynił się do potrzeby stworzenia prostego narzędzia edukacyjnego. Gra "Fajnie, że wiesz" zwłaszcza umożliwia naukę rozpoznawania fake newsów w dowolnym momencie. 

Nagroda za pomysł

Pomysł zespołu został doceniony przez jury hackathonu „Edukaton”. Aplikacja edukacyjna „Fajnie, że wiesz!” otrzymała nagrodę główną. W konsekwencji tego po Edukatonie zespół Fajnie, że wiesz postanowił nadal rozwijać grę, aby jeszcze skuteczniej walczyć z dezinformacją!

Kluczowe kompetencje

W 2011 badacze i badaczki z Uniwersytetu Phoenix wydali raport "Future Work Skills 2020". Według którego jedną z kluczowych kompetencji na rynku pracy w 2020 roku jest krytyczna analiza informacji umieszczanych w mediach. W związku z tanim i szybkim dostępem do internetu ludzie przekazują sobie informację na przykład przez takie kanały jak blogi, podcasty, posty, wpisy w mediach społecznościowych, filmy i zdjęcia. Olbrzymia liczba źródeł informacji wymaga od użytkowników mediów umiejętnego ich dobierania i krytycznego analizowania. Dlatego z pomocą przychodzi aplikacja przygotowana przez Stowarzyszenie Demagog, która poprzez analizę wybranych przykładów przekazów medialnych pozwala użytkownikom poznać kluczowe pojęcia związane z dezinformacją.

Aplikacja:

• wyjaśnia pojęcie "fake news";
• uczy rozpoznawać fałszywe informacje;
• zachęca do weryfikacji źródeł informacji;
• pozwala wybrać pytania z kilku kategorii;
• działa w wersji przeglądarkowej;
• stosowana podczas lekcji pozwoli podnieść kompetencje całej klasy.

 

Kliknij i zagraj

Kto powinien zagrać w "Fajnie, że wiesz"

Zachęcamy do gry każdego kto chce podnieść swoje kompetencje w zakresie weryfikowania faktów. Dzięki szybkiej rozgrywce sprawdzisz swoje umiejętności i dowiesz się nad czym warto popracować. Warto wtedy spojrzeć na nasze kursy, które w praktyczny sposób nauczą Cię rozpoznawania dezinformacji. Aplikacja świetnie sprawdzi się podczas zajęć z uczniami i uczennicami. Biorąc po uwagę przygotowane kategorie, a także przyjazne i intuicyjnie działanie gry warto ją zaproponować na lekcjach różnych przedmiotów. Ciekawe wskazówki i informacje znajdą w aplikacji również rodzice. Rozgrywka "Fajnie, że wiesz" może stać się dobrym początkiem do podjęcia rozmowy o problemie dezinformacji w Internecie.

Co zawiera gra

Nauka w "Fajnie, że wiesz" jest podzielona na różne kategorie. Znajdziesz fake newsy z dziedziny zdrowia, szczepień dzieci, Unii Europejskiej. Ponadto przygotowaliśmy ćwiczenia na rozpoznawanie fałszywych informacji w polityce, nauce i rozrywce. Każdy znajdzie coś interesującego. A co ważne każdy może sprawdzić jak radzi sobie z rozpoznawaniem dezinformacji w sieci.

Szukasz więcej informacji

Zapraszamy do zapoznania się z naszymi materiałami edukacyjnymi w zakładce WIEDZA. Chcąc umożliwić pogłębianie wiedzy o dezinformacji i zdobywanie umiejętności radzenia sobie z fake newsami przygotowaliśmy kursy, które możesz poznać w zakładce KURSY ONLINE. [post_title] => Aplikacja edukacyjna „Fajnie, że wiesz!” [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => aplikacja-edukacyjna-fajnie-ze-wiesz [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2023-10-13 10:20:47 [post_modified_gmt] => 2023-10-13 08:20:47 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=275 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [16] => WP_Post Object ( [ID] => 226 [post_author] => 893 [post_date] => 2022-05-06 11:47:12 [post_date_gmt] => 2022-05-06 09:47:12 [post_content] => Akademia Fact-Checkingu przygotowała inspiracje na edukację zdalną wzmacniające kompetencje uczniów w zakresie krytycznej analizy informacji. Nauczanie na odległość było świetną okazją do wykorzystania nowoczesnych metod nauczania, by rozwinąć potencjał uczniów i uczennic. Okazało się, że edukacja przez internet, choć wynikająca z konieczności, ma niezaprzeczalne zalety. Oszczędność czasu, angażowanie uczniów poprzez nowe narzędzia edukacyjne. Nie pomijając możliwości wykonywania części zdań przez ucznia we własnym tempie. A to tylko niektóre z nich.

Dla kogo będzie przydatny

Wszystkie osoby, które pracują z młodzieżą w trybie zdalnym, zachęcamy do skorzystania z naszej publikacji, która:

• zawiera aż 17 inspiracji na zdalne aktywności, obejmujące kontekst, propozycje dyskusji oraz angażuje ćwiczenia,
• wykorzystuje używane przez młodzież portale społecznościowe i witryny internetowe, takie jak WhatsApp, Facebook, Instagram, Twitter czy YouTube,
• na bazie ważnych dla młodzieży wydarzeń przybliża uczniom temat fact-checkingu,
• uwrażliwia uczniów na konieczność dementowania nieprawdziwych informacji w oparciu o rzetelne źródła.

Niespodziewanie tryb zdalny stał się codziennością wielu edukatorów i nauczycieli. Dlatego to właśnie ich zachęcamy do skorzystania z naszej publikacji. Z uwagi, że wymaga ono innego podejścia zebraliśmy szereg inspiracji, które można dostosować do swoich potrzeb, a nawet wykorzystać w nauczaniu stacjonarnym.  

Pobierz materiał

 

Dodatkowe materiały

Jeśli szukasz więcej materiałów o mechanizmach dezinformacyjnych wykorzystywanych w mediach społecznościowych zachęcamy do spojrzenia do zakładki KURSY. Znajdziesz w niej gotowe propozycje na lekcję wychowawczą lub na zastępstwo. Kursy “Fałszywe informacje jak sobie z nimi radzić” zbiera wszystkie podstawowe informacje o fałszywych informacjach. Wyjaśnia po co są tworzone, kto na nich zyskuje i przede wszystkim przybliżamy sposoby radzenia sobie z różnymi typami fake newsów. Natomiast jeśli szukasz czegoś nietypowego to kurs “Jak rozmawiać o fake newsach z osobami, które w nie wierzą” będzie dla Ciebie idealny. Dlaczego? Jest to kurs oparty na symulacji rozmowy. W przyjazny i interesujący sposób wyjaśnia jak tworzyć komunikaty, które nie wzbudzając oporu, pomogą choć pozostawić ziarnko wątpliwości w rozmówcy. [post_title] => Zdalna lekcja o fake newsach [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => inspiracje-na-edukacje-zdalna [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2023-10-30 14:12:52 [post_modified_gmt] => 2023-10-30 13:12:52 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=226 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [17] => WP_Post Object ( [ID] => 237 [post_author] => 893 [post_date] => 2021-05-11 12:48:59 [post_date_gmt] => 2021-05-11 10:48:59 [post_content] =>

Weryfikacja, boty i trolle czy fake news

Stowarzyszenie Demagog przygotowało komiksy, dzięki którym pomożesz swoim uczniom zapoznać się z kluczowymi pojęciami związanymi z krytyczną analizą informacji. Część z nas żyje w ciągłym pośpiechu, uczniowie również. Cenimy czas młodzieży, dlatego przedstawiamy infografiki, które dzięki zastosowaniu tekstu i obrazu w kilka sekund przybliżą najważniejsze zagadnienia dotyczące zjawiska fake news. Do współpracy zaprosiliśmy znaną polską rysowniczkę, Olę Herzyk.

Czym jest fałszywa informacja?

Fake news jest terminem, który oznacza nieprawdziwą lub sfabrykowaną informację, wprowadzoną do obiegu dla zrealizowania konkretnego celu. Biorąc pod uwagę, że media społecznościowe przyciągają coraz więcej użytkowników, jest niemal pewne, że nieprawdziwe informacje będą rozprzestrzeniać się jeszcze szybciej. Właśnie dlatego Akademia Fact-checkingu Stowarzyszenia Demagog stworzyła specjalne komiksy. Przede wszystkim pozwolą one zrozumieć kluczowe zagadnienia związane z fake news, faktami, teoriami spiskowymi i funkcjonowaniem mediów społecznościowych.

Infografiki:

• w przystępny sposób wyjaśniają, czym są prawda, fakt i opinia, 
• przybliżają definicję fake newsów oraz motywacje stojące za ich tworzeniem i udostępnianiem,
• pokazują, w jaki sposób odróżnić prawdziwe konto w mediach społecznościowych od fałszywego,
• tłumaczą, na czym polega nieuprawnione wykorzystanie wizerunku w reklamie, 
• objaśniają, czym charakteryzują się teorie spiskowe.

Grupa docelowa: 

• Nauczyciele, edukatorzy, uczniowie, rodzice, dorośli.

Pobrane infografiki nadają się do rozdania uczniom i uczennicom, przypięcia w sali lekcyjnej czy do wykorzystania na lekcji. Nie zwlekaj, zwiększ świadomość swoich uczniów!

Pobierz

Dodatkowo zachęcamy do pogłębienia wiedzy o fake newsach dzięki kursom na naszej platformie. "Fałszywe informacje jak sobie z nimi radzić" to kurs, w którym poznasz podstawowe pojęcia i dowiesz się jak uodpornić się na fake newsy. Zgłębisz wiedzę o fałszywych informacjach i wkroczysz na kolejny etap nabywania odporności przed nimi. Potrzebujesz więcej materiałów edukacyjnych na lekcję wychowawczą. Przejdź do kursu "Rozprawmy się z dezinformacją: trzy pomysły na godzinę wychowawczą". Został stworzony z myślą o nauczycielach i nauczycielkach w odniesieniu do ich potrzeb. Gotowe pomysły na lekcję dzięki, którym sprawnie pokażesz uczniom jak radzić sobie z dezinformacją i fake newsami. [post_title] => Komiksy wyjaśniają fake newsy [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => komiksy-wyjasniaja-czym-sa-fake-newsy [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2023-12-12 14:36:51 [post_modified_gmt] => 2023-12-12 13:36:51 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=237 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [18] => WP_Post Object ( [ID] => 259 [post_author] => 893 [post_date] => 2021-04-14 09:38:30 [post_date_gmt] => 2021-04-14 07:38:30 [post_content] =>

Dlaczego zrobiliśmy badanie?

Temat fałszywych informacji jest jednym z problemów, który w ostatnich latach bardzo często pojawiał się w debacie publicznej. W związku z tym media, organizacje oraz instytucje państwowe i międzynarodowe zaczęły definiować zjawisko fałszywych informacji. Chcąc spojrzeć na naszą lokalną perspektywę stowarzyszenie Demagog przeprowadziło badania. W konsekwencji, których powstał raport „Problem fake news w Polsce”  jest jedną z ważniejszych publikacji na temat problemu fałszywych informacji w kraju. Raport „Krytyczny umysł. Problem fake news w Polsce” składa się z dwóch części. Część pierwsza przedstawia opinie Polek i Polaków na temat fake newsów. Część druga skupia się na osobach w wieku 15-19 lat i ich wiedzy o zjawisku fałszywych informacji oraz na postrzeganiu i rozpoznawaniu fałszywych informacji w mediach tradycyjnych i w internecie.

Pobierz raport

Fake news w Polsce

Bez wątpienia ogromny wpływ na postrzeganie świata oraz tego co się w nim dzieje mają media. Współcześnie to internet jest medium, w którym spotykają się informacje płynące ze wszystkich stron świata. Z roku na rok powstaje coraz więcej stron noszących znamiona portali informacyjnych, z których czerpiemy wiedzę o otaczającej nas rzeczywistości. Problemem jest jednak fakt, iż spora część wspomnianych stron nie sięga do źródeł pierwotnych, wiarygodnych, a jedynie korzysta ze źródeł już przetworzonych i powielanych. W konsekwencji portale te nie tylko pomijają ważne dla danego wydarzenia fakty, ale również powielają informacje nieprawdziwe. Dochodzi również do sytuacji, gdy celowo tworzy się i rozpowszechnia fake newsy.

Z raportu dowiesz się:

• dla jakiego odsetka osób nieprawdziwe informacje w debacie publicznej stanowią problem;
• co jest najpopularniejszym źródłem informacji w Polsce;
• dla ilu respondentów pojęcie fake news jest niezrozumiałe;
• jak często respondenci, ich zdaniem, spotykają się z fake newsami;
• jakich tematów w ocenie respondentów dotyczą fake newsy;
• kto w opinii respondentów najczęściej rozprzestrzenia fake newsy;
• jakie są w ocenie respondentów motywy tworzenia fake newsów;
• jakie jest główne źródło informacji dla osób w wieku 15-19 lat;
• ilu młodych respondentów zastanawia się nad rzetelnością informacji.

Raport skierowany jest do wszystkich osób zainteresowanych. Jednak szczególnie polecamy go nauczycielom i edukatorom, dziennikarzom, naukowców, działaczy społecznych i studentów.

Ucz krytycznego myślenia

Na naszej platformie znajdziesz więcej materiałów edukacyjnych w zakładce – WIEDZA. Zważywszy na różne potrzeby nauczycieli, edukatorów i uczniów udostępniamy nie tylko scenariusze lekcji ale proponujemy infografiki, grę edukacyjną Fajnie, że wiesz zawsze bazujemy na rzeczywistych przykładach fake newsów i dezinformacji. Kompleksową wiedzę o fałszywych informacjach w sieci oraz przydatnych narzędziach do weryfikacji informacji  zawarliśmy w naszych kursach online. Możesz wykorzystać je do pogłębienia własnej wiedzy. Forma kursów świetnie sprawdza się do przeprowadzenia cyklu lekcji o fake newsach. Zapraszamy do zakładki KURSY ONLINE. [post_title] => Problem fake news w Polsce - raport [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => raport-problem-fake-news-w-polsce [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2023-10-12 11:58:55 [post_modified_gmt] => 2023-10-12 09:58:55 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=259 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [19] => WP_Post Object ( [ID] => 1409 [post_author] => 893 [post_date] => 2021-02-14 11:58:15 [post_date_gmt] => 2021-02-14 10:58:15 [post_content] =>

W ramach ograniczenia negatywnego wpływu nieprawdziwych informacji na osoby młode Instytut Kościuszki przygotował podręcznik pt. „Z tarczą! Jak chronić się przed dezinformacją?”. W ramach współpracy ze Stowarzyszeniem Demagog Justyna Stańska mentorka Akademii Fact-checkingu podzieliła się swoim doświadczeniem w podręczniku.

Jak zwiększamy widoczność informacji w sieci? Żyjemy w świecie informacji. Każdy aktywny użytkownik Internetu w ciągu minuty odbiera dziesiątki informacji. Komentowanie, wysyłanie polubień czy przeczytanie artykułu może wpływać pozytywnie na algorytmy, które przesyłają opublikowaną informację do następnych użytkowników sieci. W związku z tym  każdy może przyczynia się do udostępniania innym użytkownikom Internetu informacji, które nie zawsze są prawdziwe. 

Dlaczego dezinformacja? 

Komisja Europejska zdefiniowała kompetencje informatyczne jako jedną z ośmiu kluczowych umiejętności uzyskiwanych w procesie uczenia się przez całe życie (Komisja Europejska, 2018). Właśnie, dlatego publikacja „Z tarczą! Jak chronić się przed dezinformacją?” zapoznaje czytelników z informacjami teoretycznymi na temat dezinformacji i pokazuje, w jaki sposób można jej przeciwdziałać. 

Do kogo skierowany jest podręcznik? 

Interesujące treści w publikacji znajdą uczniowie i uczennice szkół ponadpodstawowych, a także nauczycieli i studentów. W rezultacie badań opublikowanych przez badaczy z Uniwersytetu Harvarda wiadomo, że osoby do 25. roku życia są najbardziej narażone na wpływ nieprawdziwych informacji i jednocześnie najczęściej wierzą w fałszywe informacje. W związku z tym podręcznik pomoże młodzieży w budowaniu odpowiedzialnych zachowań w sieci. 

Podstawowe informacje o dezinformacji

Pierwsza część publikacji przybliża czytelnikom i czytelniczkom kluczowe informacje dotyczące dezinformacji. Czym jest infodemia, co charakteryzuje erę postprawdy i w jaki sposób dezinformacja wykorzystywana jest do prowadzenia polityki. W tej części znajdują się praktyczne wskazówki, jak odróżnić prawdziwe informacje od fake newsów. W jaki sposób przeprowadzić analizę prawdziwości informacji czy przekazów medialnych. Dzięki jakiemu narzędziu można ustalić, czy użytkownik/użytkowniczka Twittera jest botem.

Tajemnica algorytmów

Druga część podręcznika opisuje platformy internetowe takie jak: Facebook, Twitter, Tik-Tok, YouTube, Instagram i Wykop.pl. Z tej części dowiesz się przede wszystkim jak działają algorytmy. Na koniec dowiesz się jakie zagrożenia wiążą się z używaniem aplikacji i stron internetowych. Stowarzyszenie Demagog przygotowało dodatkowe materiały, zachęcając do skorzystania z narzędzi i gier. Zabawa z edukacją rozwijają kompetencje w zakresie krytycznej analizy informacji wśród użytkowników i użytkowniczek Internetu.

Podsumowując nie czekaj! Sprawdź, jak rozpoznać deepfake’a i jak działają farmy trolli. Podręcznik dostępny jest na stronie: https://cyberodporni.pl/ „Z tarczą! Jak chronić się przed dezinformacją” – podręcznik do edukacji medialnej, powstał we współpracy z Ambasadą USA w Polsce, Stowarzyszeniem Demagog i Fundacją Szkoła z Klasą. Został objęty honorowym patronatem Janusza Cieszyńskiego, Pełnomocnika Rządu ds. Cyberbezpieczeństwa.

[post_title] => Z tarczą! Jak chronić się przed dezinformacją? [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => z-tarcza-jak-chronic-sie-przed-dezinformacja [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2023-12-13 13:40:32 [post_modified_gmt] => 2023-12-13 12:40:32 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=1409 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) ) [post_count] => 20 [current_post] => -1 [before_loop] => 1 [in_the_loop] => [post] => WP_Post Object ( [ID] => 7105 [post_author] => 1987 [post_date] => 2024-11-05 13:42:36 [post_date_gmt] => 2024-11-05 12:42:36 [post_content] => [post_title] => Krytyczne myślenie na lekcji języka niemieckiego [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => open [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => krytyczne-myslenie-na-lekcji-jezyka-niemieckiego [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-11-05 13:44:04 [post_modified_gmt] => 2024-11-05 12:44:04 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://platforma.demagog.org.pl/?p=7105 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [comment_count] => 0 [current_comment] => -1 [found_posts] => 20 [max_num_pages] => 0 [max_num_comment_pages] => 0 [is_single] => [is_preview] => [is_page] => [is_archive] => [is_date] => [is_year] => [is_month] => [is_day] => [is_time] => [is_author] => [is_category] => [is_tag] => [is_tax] => [is_search] => [is_feed] => [is_comment_feed] => [is_trackback] => [is_home] => 1 [is_privacy_policy] => [is_404] => [is_embed] => [is_paged] => [is_admin] => [is_attachment] => [is_singular] => [is_robots] => [is_favicon] => [is_posts_page] => [is_post_type_archive] => [query_vars_hash:WP_Query:private] => faeea922a467b107a4daaac161ab9f5c [query_vars_changed:WP_Query:private] => [thumbnails_cached] => [allow_query_attachment_by_filename:protected] => [stopwords:WP_Query:private] => [compat_fields:WP_Query:private] => Array ( [0] => query_vars_hash [1] => query_vars_changed ) [compat_methods:WP_Query:private] => Array ( [0] => init_query_flags [1] => parse_tax_query ) )